25 Απριλίου 2024

Μειωμένη δραστηριότητα ως παιδιά, προβλήματα ως ενήλικες

Η παιδική ηλικία είναι μια ιδιαίτερη περίοδος της ζωής του ανθρώπου, που χαρακτηρίζεται από ραγδαίες αλλαγές σε σωματικό, νοητικό και ψυχολογικό επίπεδο. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι, σ’ αυτή την ηλικιακή περίοδο υιοθετούνται συνήθειες ή στάσεις, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν μελλοντικά, θετικά ή αρνητικά την υγεία των παιδιών. 
 
Τα τελευταία χρόνια, η μείωση της σωματικής δραστηριότητας των παιδιών εξαιτίας της αύξησης των υποχρεώσεών τους, παράλληλα με την υιοθέτηση μη υγιεινών συμπεριφορών και καθημερινών συνηθειών (κακή διατροφή, κατανάλωση αλκοόλ, κάπνισμα, χρήση ναρκωτικών ουσιών κ.α.) έχουν δημιουργήσει μια νέα γενιά «υποκινητικών» παιδιών, τα οποία αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας (παχυσαρκία, αναπνευστικά προβλήματα, σακχαρώδης διαβήτης τύπου I, ορθοσωμικά προβλήματα κ.α.) που υποβαθμίζουν άμεσα ή έμμεσα την ποιότητα ζωής τους.
 
Τα παιδιά μειώνουν τη σωματική τους δραστηριότητα 
 
Ο καθηγητής του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Δρ. Βασίλειος Γεροδήμος τονίζει στο Αθηναϊκό –Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ότι από μελέτες του Εργαστηρίου Προπονητικής του ΤΕΦΑΑ-ΠΘ φαίνεται ότι τα παιδιά στη χώρα μας από το δημοτικό στο γυμνάσιο και από εκεί στο λύκειο μειώνουν κάθε χρόνο, με την πρόοδο της ηλικίας, τα επίπεδα φυσικής τους δραστηριότητας και τις ώρες που ασκούνται συστηματικά αυξάνοντας συγχρόνως ανθυγιεινές συνήθειες και συμπεριφορές (ανθυγιεινή διατροφή, χρήση οθονών, κατανάλωση αλκοόλ, κάπνισμα κ.α.). 
 
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τον ίδιο, και λαμβάνοντας υπόψιν: α) ότι σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο (2022) η Ελλάδα είναι η δεύτερη χειρότερη, πίσω από την Πορτογαλία, χώρα σε ποσοστά ενασχόλησης του πληθυσμού τόσο με τη μη οργανωμένη φυσική δραστηριότητα όσο και με την άσκηση και β) τα δραματικά στοιχεία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO 2022) των ποσοστών παιδικής αλλά και ενήλικης παχυσαρκίας στη χώρα μας συμπεραίνουμε τη σημασία της άμεσης και σημαντικής παρέμβασης. 
 
Σύμφωνα με το Παγκόσμιο πλάνο δράσης για τη φυσική δραστηριότητα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Globalactionplanforphysicalactivity 2018-2030) θα πρέπει τα κράτη να «μεταφέρουν» όλες τις σχετικές δράσεις που σαν στόχο θα έχουν την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας σε μέρη όπου συγκεντρώνονται μεγάλα μέρη του πληθυσμού. Όσον αφορά στα παιδιά αυτό το μέρος είναι το σχολείο. 
 
Το σχολείο μπορεί να αποτελέσει μέσο βελτίωσης της υπάρχουσας κατάστασης; 
 
Η Δρ Κωνσταντίνα Καρατράντου, επ. καθηγήτρια του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας τονίζει επίσης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η άσκηση, η αυξημένη φυσική δραστηριότητα και γενικότερα ο υγιεινός τρόπος ζωής μπορούν να βελτιώσουν τη σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών, μειώνοντας τον κίνδυνο πολλών αρνητικών επιπτώσεων για την υγεία. Με βάση τα πιο πάνω οι επιστήμονες έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους στην εκπαίδευση, όπου το σύνολο της νέας γενιάς είναι συγκεντρωμένο, με στόχο να θεμελιωθούν υγιεινές δια βίου συμπεριφορές. 
 
Το σχολικό περιβάλλον, με τις κατάλληλες τροποποιήσεις και αλλαγές, μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μέσα από τρεις βασικούς άξονες δράσης: 
 
α) Καθημερινή ενασχόληση με την οργανωμένη άσκηση στο σχολείο. Κάθε ημέρα θα έπρεπε οι μαθητές να πραγματοποιούν 30-45λεπτα προγράμματα άσκησης υπό την καθοδήγηση των καθηγητών φυσικής αγωγής που υπηρετούν στα ελληνικά σχολεία. Μεγαλύτερη ανάγκη για αυτό έχουν οι μαθητές λυκείου όπου πέρα από τις πολλές ώρες που «κάθονται στο θρανίο» (σχολείο, φροντιστήρια, μελέτη) αντιμετωπίζουν και υψηλά επίπεδα στρες και άγχους λόγω των επικείμενων τελικών εξετάσεων. 
 
β) Αύξηση της φυσικής δραστηριότητας στο σχολείο (στα διαλείμματα, κατά τη διάρκεια των θεωρητικών μαθημάτων κ.α.). Σε πολλές χώρες τα προηγούμενα χρόνια έχουν αναπτυχθεί δράσεις – καλές πρακτικές αύξησης της φυσικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια των θεωρητικών μαθημάτων. Τα αποτελέσματα αυτών των δράσεων ήταν εξαιρετικά όπου οι μαθητές αύξησαν τόσο τη φυσική τους δραστηριότητα όσο και τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις. 
 
γ) Επιμόρφωση των καθηγητών φυσικής αγωγής (καθώς είναι οι πιο εξειδικευμένοι επιστήμονες για να χειριστούν αυτά τα θέματα στα ελληνικά σχολεία) σχετικά με την εκπαίδευση των παιδιών σε θέματα συμπεριφορών υγείας. Στο σχολικό περιβάλλον τα παιδιά θα πρέπει να ενημερωθούν, να ευαισθητοποιηθούν και τελικά να εκπαιδευτούν σχετικά με τη δια βίου άσκηση, την υγιεινή διατροφή, τις υγιεινές συμπεριφορές και τα προβλήματα που προκαλούν συνήθειες, όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η χρήση ναρκωτικών ουσιών κ.α. 
 
Τέλος, τόσο ο Δρ Γεροδήμος όσο και η Δρ Καρατράντου προτρέπουν τους υπεύθυνους άσκησης πολιτικής στη χώρα μας να δράσουν άμεσα καθώς το πρόβλημα της υποκινητικότητας είναι πολύ σοβαρό. Όλα τα πιο πάνω μπορούν να γίνουν χωρίς κόστος για την πολιτεία με κατάλληλες οργανωτικές αλλαγές και με το ήδη υπάρχον επιστημονικό προσωπικό που υπηρετεί στα σχολεία. Επιτέλους, το ελληνικό σχολείο πρέπει να μετατραπεί από πηγή υποκινητικότητας σε πηγή κίνησης, τονίζουν.
 
το είδαμε ΕΔΩ

Τα χαστούκια στην κυβέρνηση Μητσοτάκη από το state department

Γράφει η Μαρία Νεγρεπόντη Δελιβάνη
 
Τα νέα είναι, όντως, άσχημα. Διότι, οι σκληρές κατηγορίες έρχονται από τις ΗΠΑ με τις οποίες υποτίθεται ότι έχουμε άριστες σχέσεις, είμαστε σχεδόν το «χαϊδεμένο τους παιδί», όπως επίσημα υποστηρίζει η Κυβέρνησή μας. Είναι, άλλωστε, η σιωπηρή δικαιολογία μας, για το ότι εκτελούμε αδίστακτα ότι μας ζητήσουν, χωρίς να το πολύ σκεφτόμαστε, μια και είναι εκ προοιμίων για το καλό μας, έστω και αν δεν φαίνεται εκ πρώτης όψης.
 
Εξυπακούεται, ότι δεν ζητάμε ποτέ και τίποτα ως αντάλλαγμα, καθώς δεν επιτρέπουμε, καν στον εαυτό μας να σκεφτεί ότι ενδέχεται, κάποια από τα αιτήματα να στρέφονται, εναντίον μας, και να μας θέτουν σε κίνδυνο. Όπως, λ.χ. η συνεχής αποστολή πολεμικού υλικού στην Ουκρανία. Η οποία, και έχει πια έντονα απάνθρωπο περιεχόμενο, από τη στιγμή που ο πόλεμος συνεχίζεται, αποκλειστικά και μόνο, για λόγους πρεστίζ (prestige) της Δύσης. Οι αποστολές αυτές, οπλικών συστημάτων, δεν ανακοινώνονται στον ελληνικό λαό, γιατί κρίνεται προτιμότερο να μην τις γνωρίζει, μια και (κακώς) διαφωνεί.
 
Και να τώρα, που οι ΗΠΑ, που μας κάνει σκουπίδι, και για το κράτος δικαίου μας, και για τις ατομικές ελευθερίες εντός της χώρας μας.
 
Οι κατηγορίες και η ελληνική Δικαιοσύνη
 
Σίγουρα, και πριν από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, η τραγική αξιολόγηση των θεσμών, από τον ελληνικό λαό, και ειδικότερα για τη Δικαιοσύνη, όπου μόνο 3 στους 10 Έλληνες την εμπιστεύονται, είναι αρκούντως ενδεικτική της κατάστασης που επικρατεί στην Ελλάδα.
 
Και είναι πέρα από κάθε αμφιβολία ότι το φιάσκο, που διεξάγεται μέσα από το έγκλημα των Τεμπών, ρίχνει μαύρα και ολοένα πυκνότερα πέπλα, επάνω στην ελληνική Δικαιοσύνη, για τους εν γένει χειρισμούς της. Το ίδιο και οι αήθεις επιθέσεις αρμοδίων εναντίον της Ευρωπαίας Εισαγγελέως, η οποία ήρθε για να διερευνήσει το τι συμβαίνει με την υπόθεση αυτή και απειλήθηκε με πειθαρχικά, καταγγελίες, κίνδυνο απώλειας της θέσης της και υποβάθμιση της προσωπικότητάς της. Ήταν, σαφέστατα, ανεπιθύμητη. Το ίδιο, με τους 1.350.000 Έλληνες που απαίτησαν την άρση (επιτέλους) της ασυλίας των υπουργών που βαρύνονται με σκιές (αδιάφορο, αν πιθανόν αθωωθούν εκ των υστέρων), και αυτή δεν δόθηκε. Το ίδιο με την αδιαφορία των αρμόδιων, ενόψει δημοψηφίσματος, που δείχνει το 80% των ερωτηθέντων να πιστεύουν στη συγκάλυψη των όσων συνέβησαν στα Τέμπη. Το ίδιο με την άκρως κακόγουστη προσπάθεια απόδοσης της καταιγίδας, για τα Τέμπη, σε «εργαλειοποίηση» για πολιτικούς λόγους. Το ίδιο και η σχεδόν εχθρική αντιμετώπιση των συγγενών των θυμάτων, από αξιωματούχους, αλλά και από τη Δικαιοσύνη. Το ίδιο και οι κυβερνητικές δηλώσεις, για τα Τέμπη, που εκ των υστέρων αποκαλύπτονται αναληθείς.
 
Μένω στα Τέμπη γιατί, δυστυχώς, το εκεί έγκλημα άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου, για το τι μπορεί να συμβαίνει εντός της Δικαιοσύνης. Το πλήγμα είναι ασήκωτο, καθώς η Δικαιοσύνη ήταν ανέκαθεν το τελευταίο οχυρό του λαού, όπου πίστευε ότι θα έβρισκε το δίκαιό του.
 
Γίνεται, γενικώς, δεκτό ότι οι δικαστές είναι ανεξάρτητοι και δεν υποκύπτουν σε πιέσεις, κάθε είδους και μορφής, εξαγοράς της συνείδησής τους έναντι υποσχέσεων τοποθέτησής τους σε υψηλές θεσμικές θέσεις κλπ..κλπ. Και θέλω να πιστεύω ότι έτσι ακριβώς είναι η κατάσταση στην ελληνική Δικαιοσύνη. Το πρόβλημα, ωστόσο, έγκειται στο γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού δεν το πιστεύει, και ανεξαρτήτως του αν έχει ή όχι δίκαιο, είναι κατεπείγουσα η ανάγκη να γίνει κάτι, προκειμένου να επανέλθει η λαϊκή εμπιστοσύνη στη λειτουργία της Δικαιοσύνης.
 
Κεκαλυμμένες μορφές ανελευθερίας του Τύπου
 
Και δύο λόγια για την ελευθερία του Τύπου. Επισήμως, είναι αλήθεια, ότι δεν διαπιστώνεται περιορισμός της, εφόσον ο καθένας μπορεί να υποστηρίξει και να γράψει ότι πιστεύει. Ο έλεγχος, ωστόσο, είναι παρών, αποδεικνύεται αποτελεσματικός, και στην πορεία του χρόνου εξελίσσεται ολοένα και πιο ευρηματικός. Πρόκειται για τα συστημικά ΜΜΕ, τα οποία και λαμβάνουν, κατά καιρούς, παχυλές κυβερνητικές ενισχύσεις, και τα οποία επιδίδονται, συστηματικά:
 
*σε αποσιώπηση ειδήσεων, όταν αυτές είναι δυσάρεστες για την Κυβέρνηση
*σε υποβάθμιση της σημασίας τους
*σε αλλοίωση του νοήματός τους
*σε πιέσεις δημοσιογράφων να αποσιωπήσουν τυχόν σκάνδαλα.
 
Έτσι, άτομα που παραμένουν προσηλωμένα στα συστημικά ΜΜΕ (παρότι η ακροαματικότητα τους συρρικνώνεται συνεχώς) εμφανίζονται, συχνά, να αγνοούν σημαντικά γεγονότα ή να τα έχουν καταγράψει με θετικό πρόσημο για τη χώρα και την Κυβέρνηση, ενώ αυτό ήταν σαφέστατα αρνητικό.
 
Παράλληλα σε αυτής της κατηγορίας τα ΜΜΕ, αποκλείεται συστηματικά η συμμετοχή, σε συζητήσεις, ατόμων που παρότι διαθέτουν την εκάστοτε απαιτούμενη εξειδίκευση, οι θέσεις τους όμως δεν οριζοντιώνονται με τις αντίστοιχες κυβερνητικές. Και επειδή συμβαίνουν και κάποια λάθη, κατά την πρόσκληση συζητητών, είναι αρκετά σύνηθες το (όντως διασκεδαστικό) φαινόμενο της σχεδόν βίαιης αφαίρεσης του λόγου τους, όταν αυτός αντιτίθεται στη γραμμή που έχει δοθεί και που επιβάλλεται να ακολουθηθεί.
 
Φυσικά, αυτά, και πολλά άλλα που δεν περιλαμβάνω στο παρόν σύντομο σημείωμα μου, είναι ιδιαιτέρως σοβαρά και ιδιαιτέρως δυσάρεστα για το εύρος της Δημοκρατίας, που ισχύει στην Ελλάδα.
 
Πως θα έπρεπε να υπερασπιστεί η Κυβέρνηση;
 
Το πως θα απαντήσει η ελληνική Κυβέρνηση, στην ομοβροντία των εναντίον της κατηγοριών, από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποτελεί, σίγουρα, πονοκέφαλο. Η καλύτερη, ασφαλώς, υπεράσπισή της θα ήταν η επίθεση. Με αναφορά, ανάμεσα και σε άλλα, στο Κυπριακό, το οποίο δεν είχε τις ευλογίες της Ουκρανίας, ενώ θα έπρεπε, καθώς και στο συνεχές γκριζάρισμα του Αιγαίου, που καταπατά το Διεθνές Δίκαιο, χωρίς αντίδραση των ΗΠΑ. Ίδωμεν!
 

Οι Σκοπιανοί ψηφίζουν για πρόεδρο και ακυρώνουν μόνοι τους την επαίσχυντη "Συμφωνία των Πρεσπών"....

Στον χθεσινό πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών στα Σκόπια η υποψήφια του δεξιού αντιπολιτευόμενου κόμματος VMRO-DPMNE, η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, επικράτησε πανηγυρικά με διπλάσιο ποσοστό του βασικού της αντιπάλου, του υποψηφίου του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SDSM) και απερχόμενου προέδρου της χώρας, του Στέβο Πεντάροφσκι.
 
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που ανακοίνωσε η Εθνική Εκλογική Επιτροπή της χώρας, με καταμετρημένο το 92% των ψήφων, η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα συγκεντρώνει ποσοστό 40%, ενώ ο Στέβο Πεντάροφσκι μόλις 20% των ψήφων.
 
Τρίτος έρχεται ο υποψήφιος του συγκυβερνώντος αλβανικού κόμματος DUI και υπουργός Εξωτερικών των Σκοπίων Μπουγιάρ Οσμάνι (13,6%) και τέταρτος ο υποψήφιος του συνασπισμού τεσσάρων αντιπολιτευόμενων αλβανικών κομμάτων Άρμπεν Ταραβάρι (9,6%).
 
Στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών συμμετείχαν επτά υποψήφιοι. Για να εκλεγεί κάποια ή κάποιος πρόεδρος της Δημοκρατίας των Σκοπίων από τον πρώτο γύρο απαιτείται να εξασφαλίσει πάνω από το 50% επί του συνόλου του εκλογικού σώματος στη χώρα, κάτι που εξαρχής θεωρείτο εντελώς απίθανο να συμβεί. Συνεπώς θα διεξαχθεί δεύτερος γύρος, μεταξύ των δύο επικρατέστερων του πρώτου.
 
Ο δεύτερος γύρος, στον οποίο θα συμμετάσχουν η 70χρονη Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα και ο 60χρονος Στέβο Πεντάροφσκι, θα διεξαχθεί σε δύο εβδομάδες (8η Μαΐου) – ταυτόχρονα με τις βουλευτικές εκλογές.
 
Η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα σε δηλώσεις της αργά χθες το βράδυ έκανε λόγο για «εξαιρετικό αποτέλεσμα».
«Είμαι υπερήφανη για τους πολίτες, όχι μόνο γι’ αυτούς που με ψήφισαν, αλλά και για τους υπόλοιπους, είμαι ιδιαίτερα υπερήφανη για τα μέλη του VMRO-DPMNE και για τη στήριξή τους» σημείωσε η κυρία Σιλιάνοφσκα.
 
Ο Στέβο Πεντάροφσκι αναγνώρισε πως το αποτέλεσμα δεν ήταν το επιθυμητό γι’ αυτόν, πρόσθεσε ωστόσο ότι θα προσπαθήσει για την ανατροπή στον δεύτερο γύρο.
 
Ο αρχηγός του VMRO-DPMNE Χρίστιαν Μίτσκοσκι μίλησε για «πολιτικό τσουνάμι» στη χώρα και εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα θα είναι η νέα πρόεδρος, ενώ το κόμμα του θα σημειώσει «τεράστια» νίκη στις βουλευτικές εκλογές και θα σχηματίσει την επόμενη κυβέρνηση.
 
Ο αρχηγός του SDSM Ντιμίταρ Κοβάτσεφσκι αναγνώρισε ότι το αποτέλεσμα των χθεσινών εκλογών δεν ήταν αυτό που ανέμενε το κόμμα του. Ο Ν,Κοβάτσεφσκι εκτίμησε ότι οι ψηφοφόροι τιμώρησαν την κυβερνώσα παράταξη για λάθη και αστοχίες της, ενώ έκρινε ότι το αποτέλεσμα «αποτελεί ταυτόχρονα πλήγμα για την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας».
 
Πολιτικοί αναλυτές στα Σκόπια σχολιάζουν πως το κυριότερο στοιχείο του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών ήταν το εύρος της νίκης της υποψήφιας του VMRO-DPMNE Σιλιάνοφσκα, το οποίο ξεπέρασε ακόμη και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις της ίδιας της παράταξης της αξιωματικής αντιπολίτευσης και είναι σχεδόν αδύνατο να ανατραπεί στον δεύτερο γύρο.
 
Εκτιμούν επίσης ότι το αποτέλεσμα των χθεσινών εκλογών στέλνει μήνυμα «αποδοκιμασίας» στο κυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, το οποίο μετά την αποχώρηση του Ζόραν Ζάεφ από την ηγεσία του φυλλορροεί. Στις βουλευτικές εκλογές της 8ης Μαΐου το SDSM διατρέχει κίνδυνο να υποστεί συντριπτική ήττα, προσθέτουν.
 
 
ΣΧΟΛΙΟ
 
Για να καταλάβουμε τι άποψη της υποψήφιας προέδρου των Σκοπίων αλλά και του αρχηγού του κόμματος από το οποίο υποστηρίζεται, σας παραθέτω απόσπασμα άρθρου της 11-04-2024.
 
Η υποψήφια του αντιπολιτευόμενου VMRO-DPMNE στις προεδρικές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 24 Απριλίου, Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα θεωρεί πως το θέμα με τη Συμφωνία των Πρεσπών παραμένει “ανοιχτό”, ενώ η ίδια δεν θα χρησιμοποιεί τη νέα ονομασία της χώρας, Βόρεια Μακεδονία
 
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, στο επίσημο πρόγραμμα της Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα ενόψει των προεδρικών εκλογών, που παρατίθενται στην ιστοσελίδα του VMRO-DPMNE, οι θέσεις της υποψήφιας του κόμματος αυτού για τη Συμφωνία των Πρεσπών είναι οι εξής: 
 
«Η Συμφωνία των Πρεσπών, συμπεριλαμβανομένων των συνταγματικών τροποποιήσεων, εγκρίθηκε κατά παράβαση του εθνικού δικαίου και συνιστά επίμαχο θέμα στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, ιδίως σε σχέση με το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, την αρχή της ισότητας των κρατών, την παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις ενός κυρίαρχου κράτους, ενώ η παρείσφρηση στην ταυτότητα, συνιστά επιπλέον και σοβαρή παραβίαση των συλλογικών και ατομικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων των πολιτών της Μακεδονίας. Τόσο από νομικής όσο και από πολιτικής άποψης εξακολουθώ να θεωρώ ότι το θέμα παραμένει ανοιχτό.
 
Σεβόμενη την ξεκάθαρα εκπεφρασμένη βούληση των μακεδόνων πολιτών τον Σεπτέμβριο του 1991 (σ.σ.στο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της χώρας), καθώς και τον Σεπτέμβριο του 2018 (σ.σ. στο δημοψήφισμα για τη Συμφωνία των Πρεσπών), αλλά και ως πολίτης, στις δημόσιες δηλώσεις μου δεν θα χρησιμοποιώ τον επιθετικό προσδιορισμό βόρεια». 
 
Η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα είχε εκφράσει τις ίδιες απόψεις και στη διάρκεια των τελευταίων προεδρικών εκλογών που είχαν διεξαχθεί τον Μάιο του 2019, ως υποψήφια του VMRO-DPMNE. Στις εκλογές εκείνες, η Σιλιάνοφσκα είχε ηττηθεί από τον νυν πρόεδρο της χώρας, Στέβο Πεντάροφσκι.
 
Σημειώνεται ότι πριν από μερικές ημέρες και ο αρχηγός του δεξιού αντιπολιτευόμενου VMRO-DPMNE, Χρίστιαν Μίτσκοσκι ανέφερε πως γι’ αυτόν το όνομα της χώρας είναι και θα παραμείνει σκέτο “Μακεδονία”. 
 
Συγκεκριμένα, ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι, κατά τη διάρκεια τηλεοπτικού debate που είχε με τον αρχηγό του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, (SDSM) Ντιμίταρ Κοβάτσεφσκι, ερωτηθείς πώς θα κατονομάζει τη χώρα, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, σε περίπτωση που εκλεγεί πρωθυπουργός της χώρας, απάντησε ως εξής: 
 
«Δεν ξέρω γιατί θα πρέπει εμείς να αλλάξουμε συμπεριφορά, εάν λάβουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών. Για μένα η Μακεδονία είναι και θα είναι Μακεδονία. Πάνω σε αυτό δεν υπάρχουν αμφιβολίες. Οι πρόγονοί μου θα είναι περήφανοι για μένα, για ό,τι κάνω για τον λαό και τη χώρα μου. Πάνω σε αυτό δεν υπάρχουν αμφιταλαντεύσεις. Δεν αλλάζω τις θέσεις μου».

Ιδρύεται Ακαδημία Πληροφοριών και Αντικατασκοπίας: Η μεγάλη των πρακτόρων, σχολή

Σε τροχιά πλήρους αναδιάρθρωσης κινείται πλέον η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, με βασική καινοτομία ότι τα στελέχη της θα φοιτούν στην Ακαδημία, που θα ιδρυθεί και θα «παράγει» πράκτορες με πτυχίο James Bond 007… νέας γενιάς!
 
Από τη Νάντια Αλεξίου
 
Η ίδρυση της Ακαδημίας Πληροφοριών και Αντικατασκοπίας, όπως θα είναι το όνομά της, είναι ένα φιλόδοξο σχέδιο, στην οποία τα στελέχη της ΕΥΠ θα αποκτούν ικανότητες και δεξιότητες που θα ανταποκρίνονται στο σύγχρονο περιβάλλον ασφάλειας.
 
Το προεδρικό διάταγμα στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως όπου δημοσιεύονται η αναδιάταξη της ΕΥΠ και η ίδρυση ακαδημίας πρακτόρων
 
Η είδηση έκανε πολλούς να σκεφτούν μια καριέρα πράκτορα με… πτυχίο. Oμως, η εκπαίδευση δεν θα είναι κάτι απλό, αλλά ιδιαίτερων απαιτήσεων! Τώρα αν από το ”ΙΕΚ πρακτόρων” αυτοί που θα πάρουν το πτυχίου του κατασκόπου θα είναι κλώνοι του «Θου Βου 000» που έκανε την μια γκάφα μετά την άλλη ή «χρυσοδάκτυλοι» (τύφλα να ‘χoυν οι Κόνερι, Μουρ, Μπρόσναν και Κρεγκ δηλαδή), με γνώσεις του σύγχρονου περιβάλλοντος ασφάλειας εν μέσω κοσμογονικών προκλήσεων είναι ένας…γρίφος που η ιστορία θα δείξει! Οπως και να έχει πάντως η ίδρυση της Ακαδημίας φιλοδοξεί να πρωτοπορήσει όσον αφορά την εκπαιδευτική και την εξελικτική διαδικασία του προσωπικού, εγκαινιάζοντας μια νέα φιλοσοφία εκπαίδευσης, που προσαρμόζεται στις πολυδιάστατες απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής.
 
Η εκπαίδευση
 
Συγκεκριμένα, πρώτη φορά εισάγεται η διαδικασία φοίτησης του πολιτικού προσωπικού στην Ακαδημία, με υποχρεωτική θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση. Η θεωρητική εκπαίδευση θα διαρκεί έως οκτώ μήνες, ανάλογα με την ειδικότητα. Οι δόκιμοι υπάλληλοι θα συμμετέχουν επίσης σε τελικές εξετάσεις, μετά την ολοκλήρωση ενός διετούς κύκλου σπουδών και για τη μονιμοποίησή τους θα απαιτείται η επιτυχής ολοκλήρωση των σπουδών τους εντός του προβλεπόμενου χρονικού πλαισίου.
 
Αντίστοιχα, πρώτη φορά προβλέπονται και ανάλογες διαδικασίες για το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας που αποσπώνται στην ΕΥΠ. Οπως επισημαίνεται στο σχετικό Προεδρικό Διάταγμα, «η Σχολή Στελεχών ΕΥΠ οργανώνει και υλοποιεί το σχολείο θεωρητικής εκπαίδευσης νεοεισερχόμενων πολιτικών υπαλλήλων της Υπηρεσίας και επιβλέπει σε τακτική βάση το πρακτικό σκέλος της εκπαίδευσης των νεοεισερχόμενων υπαλλήλων, ορίζοντας για τον σκοπό αυτό επιβλέποντες εκπαιδευτές, οι οποίοι καθοδηγούν το ως άνω προσωπικό μέχρι την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης».
 
Εκτός όμως από την Ακαδημία, μια ομολογουμένως ριζική αλλαγή θα είναι η σύσταση Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας της ΕΥΠ, προκειμένου να ενισχυθούν η εξωστρέφειά της και η οικοδόμηση σχέσης εμπιστοσύνης με την κοινωνία των πολιτών, πάντα όμως στο μέτρο που επιτρέπεται για μια τόσο ευαίσθητη υπηρεσία για την εθνική ασφάλεια. Οι αλλαγές της νέας δομής μπορούν να συνοψιστούν στην ενίσχυση επιχειρησιακών και αναλυτικών δυνατοτήτων, τη διοικητική αναδιάρθρωση – εκπαίδευση, στη λογοδοσία και την εξωστρέφεια. Στοχεύουν στη βελτίωση της επιχειρησιακής της ικανότητας, εστιάζοντας στην ανάπτυξη νέων εσωτερικών δομών και την εισαγωγή καινοτόμων διαδικασιών, με στόχο την επίτευξη μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας στην αντιμετώπιση των σύγχρονων απειλών στον τομέα της εθνικής ασφάλειας.
 
Το προεδρικό διάταγμα στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως όπου δημοσιεύονται η αναδιάταξη της ΕΥΠ και η ίδρυση ακαδημίας πρακτόρων
 
Οι καινοτομίες
 
Για πρώτη φορά συμπεριλαμβάνεται διάταξη για υποχρεωτικό χρόνο παραμονής στην υπηρεσία, ο οποίος ορίζεται στα δέκα (10) έτη, ενώ συνδέεται άμεσα η ανάκληση της εξουσιοδότησης ασφαλείας για τον χειρισμό πληροφοριών με τη δυνατότητα μετάταξης σε άλλες υπηρεσίες για λόγους δημόσιου συμφέροντος.
 
Σημαντική καινοτομία του νέου Προεδρικού Διατάγματος είναι η σύσταση νέων κλάδων προσωπικού της ΕΥΠ, κατά τα πρότυπα υπηρεσιών πληροφοριών του εξωτερικού, όπως ο κλάδος των χειριστών πληροφοριών, αναλυτών πληροφοριών, χειριστών κυβερνοχώρου, αναλυτών κυβερνοχώρου, κ.ά., με έμφαση στην εξειδίκευση της θέσης εργασίας. Ενώ αναφέρονται η σύσταση operation και knowledge centers, η εισαγωγή κώδικα δεοντολογίας, η καθιέρωση νέου βαθμολογίου – καθηκοντολογίου κ.ά., η προετοιμασία των οποίων βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και συνδυαστικά και συμπληρωματικά με τις ρυθμίσεις του Π.Δ., θα δημιουργήσουν ένα σύγχρονο πλαίσιο λειτουργίας, οδηγώντας την ΕΥΠ σε μια νέα εποχή.
 
Η ριζική αναδιάρθρωση της ΕΥΠ ήταν μια κοινή πρόταση των υπουργών Εθνικής Αμυνας, Προστασίας του Πολίτη, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Επικρατείας και των υφυπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Εθνικής Αμυνας και Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Ηδη το Π.Δ. 17/2024 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και τέθηκε σε ισχύ απο τις 4 Απριλίου 2024.
 

Κοινωνικός μισθός, παλιοί φοιτητές και Ευρωεκλογές στην «δήθεν» Ευρωπαϊκή Ένωση…

Πιπεράτη συνέντευξη Πιπερόπουλου στο ρ/σ Flash 99,4 FM
 
Ομολογώ ευθύς εξ αρχής ότι αυτήν την εβδομάδα στην καθιερωμένη εδώ και 2 χρόνια συμμετοχή μου κάθε Δευτέρα βράδυ από τις 21:30 έως τις 22:00 στην εκπομπή του φίλου και πρώην φοιτητή μου δημοσιογράφου κ Λάζαρου Λαζάρου στον ραδιοσταθμό Flash99,4FM ήμουν αρχικά πιπεράτος (γλυκά) με «πιπεριές Φλώρινας» και στη συνέχεια (καυστικός) «με κόκκινες καυτές πιπεριές».
 
Ξεκίνησα με την αναφορά στην συνάντησή μου με δύο πρώην φοιτητές μου από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας που είναι τώρα πια επαγγελματίες και οικογενειάρχες. Οι εναγκαλισμοί και οι προσφωνήσεις τους «γειά σου δάσκαλε» μετά από πολλά χρόνια, και μετά οι αναρτήσεις των φωτογραφιών μας (ο Γιώργος Πανωριάς την έκανε στο προσωπικό του Facebook, και ο Μάρκος Πούλιος στην προσωπική του σελίδα στο Linked-In) και στη συνέχεια τα συγκινητικά σχόλια από αμέτρητους άλλους πρώην φοιτητές και φοιτήτριές μου σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, ομολογώ ότι έφεραν πολλά δάκρυα στα μάτια μου…
 
Περιαυτολογώ σήμερα και για αυτό ζητώ συγνώμη από εσάς φίλες και φίλοι αναγνώστες όπως και από τον αγαπημένο ιστότοπο που με φιλοξενεί κάθε εβδομάδα, αλλά το «γειά σου δάσκαλε» μου θύμισε την αναφορά του μακαρίτη Ανδρέα Παπανδρέου στη μεγάλη σημασία, την ποιοτική και όχι ποσοτική ή χρηματική, της έννοιας του «κοινωνικού μισθού»…
 
Φαντασθείτε να λέγανε στους επίδοξους άνδρες και γυναίκες Ευρωβουλευτές ότι η αμοιβή τους θα είναι μόνο ένας «κοινωνικός μισθός»…
Θα πήγαιναν πολλοί και πολλές να μας «ΥΠΗΡΕΤΗΣΟΥΝ» στις Βρυξέλλες;
 
Συνέχισα την συνέντευξή μου με κριτική ανάλυση και αξιολόγηση της συμμετοχής 46 Κομμάτων που θα διεκδικήσουν τις 21 θέσεις που έχει η Ελλάδα στο Ευρωκοινοβούλιο (χθες, Τετάρτη 24 Ιανουαρίου, με απόφαση του Αρείου Πάγου «κόπηκαν» 15 Κόμματα και οι συμμετοχές θα είναι τελικά 31 Κόμματα). 
 
Ήδη στα ραδιοτηλεοπτικά παράθυρα ξεκίνησαν οι «κοκορομαχίες» των επίδοξων εκπροσώπων μας και, όπως φαίνεται, θα διασκεδάσουμε πολύ με όσα θα ακούσουμε, θα δούμε και θα διαβάσουμε.
 
Ρώτησα τον οικοδεσπότη της εκπομπής πόσες προτάσεις είχε για συμμετοχή και του δήλωσα ότι εγώ ΔΕΝ είχα ΚΑΜΙΑ, καθώς δεν περίμενα να έχω και, φυσικά, εάν είχα θα την απέρριπτα αφού ευχαριστούσα το Κόμμα που θα μου την έκανε.
 
Πάντως οι γνωστές αναφορές ότι ΔΕΝ θα συμπεριλαμβάνονται στα ψηφοδέλτια πρόσωπα γνωστά και καθιερωμένα όχι για την κοινωνική τους προσφορά και τις γνώσεις τους αλλά επειδή τους καθιέρωσαν τα ΜΜΕ (Μέσα Μαζικού Εκμαυλισμού) για μια ακόμη φορά, αποδεικνύεται ότι είναι όπως πάντα «λόγια του αέρα για… χαχόλους!..»
 
Αναφέρθηκα και στο «παραμύθι» της σημερινής «δήθεν» Ευρωπαϊκής Ένωσης την οποία οι μεγάλοι Ηγέτες που την οραματίστηκαν θα την ήθελαν ως Η.Π.Ε. (Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης) κατά το Αμερικανικό πρότυπο Η.Π.Α. (Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής) που δεν έχει πραγματωθεί ακόμη και είμαι απαισιόδοξος για τις προοπτικές της.
 
Κλείνοντας έκανα την πικρή διαπίστωση ότι η αρχική Ε.Ο.Κ. (Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα) στην οποία έβαλε την Ελλάδα ο μακαρίτης Κωνσταντίνος Καραμανλής και έτσι η Πατρίδα μας είναι ΕΝΑ από τα 12 χρυσά αστέρια που κοσμούν την μπλε σημαία (που εκπροσωπεί τις αξίες και έννοιες της Ενότητας, Αλληλεγγύης, Αρμονίας)…
 
Πού έχουμε βιώσει αυτές τις αξίες, ιδιαίτερα μετά την οικονομική μας κατάρρευση και την υποταγή μας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο με τα περιβόητα Μνημόνια που θα τα ξεπληρώνουν και τα δισέγγονά μας, και τη συμπεριφορά απέναντι μας του επίσης μακαρίτη μακροβιότερου Γερμανού πολιτικού Βόλφγκανγκ Σόιμπλε…
 
Σας θυμίζω το σύνθημα του επίσης μακαρίτη Ανδρέα Παπανδρέου που ως Κυβέρνηση εισέπραττε τα «πακέτα Ντελόρ» ενώ ταυτόχρονα με οργισμένη έμφαση βροντοφώναζε: «Ε.Ο.Κ. και Ν.Α.Τ.Ο., το ίδιο Συνδικάτο…»
 
Ακούστε τη συνέντευξη εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=Zm00fkmNE_k

Η NASA είναι ενθουσιασμένη που θα πετάξει ένα περίεργο σκάφος σε ένα μακρινό φεγγάρι

Η NASA ανακοίνωσε την άνευ προηγουμένου αποστολή Dragonfly, η οποία θα πετάξει ένα σκάφος σε μέγεθος αυτοκινήτου, με 8 περιστρεφόμενους έλικες, γύρω από το φεγγάρι του Κρόνου, τον Τιτάνα. Τώρα η NASA επέστρεψε για να επιβεβαιώσει την πτήση. Η αποστολή βρίσκεται σε προχωρημένα στάδια στον σχεδιασμό και την κατασκευή του σκάφους, ενώ έχει εγκεκριμένο προϋπολογισμό, σκάφος μεταφοράς και ημερομηνία εκτόξευσης το 2028.
 
«Το Dragonfly είναι μια θεαματική επιστημονική αποστολή με ευρύ κοινοτικό ενδιαφέρον και είμαστε ενθουσιασμένοι που κάνουμε τα επόμενα βήματα σε αυτήν την αποστολή», δήλωσε ο Nicky Fox, επικεφαλής της Διεύθυνσης Επιστημονικής Αποστολής της διαστημικής υπηρεσίας. «Η εξερεύνηση του Τιτάνα θα ωθήσει τα όρια του τι μπορούμε να κάνουμε με τα σκάφη με έλικες έξω από τη Γη».
 
Ο Τιτάνας βρίσκεται περίπου 1.416 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από την Γη και είναι ένας συναρπαστικός κόσμος. Είναι αρκετά μεγαλύτερος από το δικό μας φεγγάρι, ενώ είναι το μόνο φεγγάρι στο ηλιακό μας σύστημα που φιλοξενεί μια παχιά ατμόσφαιρα και θάλασσες. Βέβαια αυτές οι θάλασσες αποτελούνται από υγρό μεθάνιο και όχι από νερό. Όμως οι παγωμένοι αμμόλοφοι του Τιτάνα, είναι γεμάτοι από οργανικά στοιχεία που χρειάζονται για να αναπτυχθεί ζωή, όπως την ξέρουμε. Εκεί θα προσγειωθεί το Dragonfly για πρώτη φορά, ενώ θα πετάει γύρω από το φεγγάρι για τα επόμενα τρία με πέντε χρόνια.
 
Πραγματικά, ο Τιτάνας είναι η χαρά της επιστήμης, αφού έχει όλα τα δομικά στοιχεία της ζωής όπως είχε η Γη πριν από 4.5 δισεκατομμύρια χρόνια, πριν αποκτήσει οξυγόνο στην ατμόσφαιρά της. Ο Τιτάνας ίσως μπορέσει να μας δώσει πληροφορίες για το πως μπορεί να ξεκίνησε η ζωή και στον δικό μας πλανήτη.
 
«Αυτό είναι πραγματικά το μόνο μέρος στο ηλιακό σύστημα που έχει αυτό το είδος χημείας», είπε το 2023 η Elizabeth “Zibi” Turtle, πλανητολόγος στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Johns Hopkins και η κύρια ερευνήτρια της αποστολής.
 
Αυτή η εικόνα από το διαστημόπλοιο Cassini της NASA δείχνει τον ήλιο να αντανακλάται στις βόρειες θάλασσες μεθανίου του Τιτάνα. Πίστωση: NASA / JPL-Caltech / Univ. Αριζόνα / Παν. Αϊντάχο
 
Το Dragonfly είναι σκάφος που κινείται με πυρηνική ενέργεια. Στόχος του είναι να προσδιορίσει ποια οργανικά μόρια υπάρχουν στον Τιτάνα και πως σχηματίστηκαν. Παράλληλα θα μπορέσει να εξετάσει αν πρόκειται για έναν κόσμο που είναι πιθανά κατοικήσιμος, ενώ θα είναι σε θέση να αναζητήσει πιθανές υπογραφές ζωής.
 
Η αποστολή στο βαθύ διάστημα έχει παρουσιάσει αυξημένο κόστος και προβλήματα στον προϋπολογισμό. Το κόστος έχει φτάσει τα 3.35 δισεκατομμύρια δολάρια. Μέρος της αύξησης του κόστους ήταν και η άνοδος στις τιμές εξοπλισμού λόγω της πανδημίας.
 
Τώρα όμως έχουν όλα ετοιμαστεί και ο είναι στα τελικά στάδια ανάπτυξης. Το σκάφος μετά από 6 χρόνια θα προσεδαφιστεί στον Τιτάνα. Αυτό θα γίνει σε μια δεκαετία από σήμερα, το 2034. Με την χαμηλή βαρύτητα και την πυκνή ατμόσφαιρα, οι συνθήκες θα είναι ιδανικές για πτήσεις με τέτοιου είδους σκάφος. Στόχος είναι να καλύψει πολύ μεγάλη επιφάνεια του Τιτάνα.
 

Η αληθινή ιστορία του φοβερού σωματοφύλακα Ντ' Αρτανιάν.

Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
 
Ένα αναμφίβολα από τα πιο αγαπημένα μας πρόσωπα στην παιδική ηλικία αντλημένο από την λογοτεχνία, ήταν και ο Ντ΄ Αρτανιάν. Ο θρυλικός σωματοφύλακας που με τους τρείς άλλους έξοχους συντρόφους του, τους ‘Αθω, Πόρθο και Άραμη έσωσαν τη βασίλισσα. Στο ομώνυμο βιβλίο του μεγάλου Αλέξανδρου Δουμά που μας εξέγειρε με τους συγγραφικούς του κρουνούς, ο Ντ΄ Αρτανιάν παρουσιάζεται σαν μια απολύτως ενάρετη προσωπικότητα.
 
Δεν ήταν όμως στην πραγματικότητα έτσι. Κατ ΄αρχήν ο Ντ’ Αρτανιάν υπήρξε υπαρκτό ιστορικό πρόσωπο και όχι μόνον ήρωας της μυθοπλασίας του Δουμά. Επρόκειτο για τον Κάρολο ντε Μπά Καστελμόρ, που από νεαρή ηλικία είχε κατορθώσει να γίνει αναγκαίος στον περίφημο Καρδινάλιο, Μαζαρίνο. Με την αρωγή λοιπόν του Μαζαρίνου ο Ντ΄ Αρτανιάν κατόρθωσε να εισδύσει στην βασιλική αυλή και να υπηρετήσει σε διάφορες θέσεις του προνομιούχου Σώματος των Σωματοφυλάκων.
 
Μάλιστα ο Μαζαρίνος πεθαίνοντας «κληροδότησε» στον βασιλιά Λουδοβίκο ΙΔ’ –αποκαλούμενο και βασιλιά Ήλιο – τον Ντ’ Αρτανιάν, που εδραιωμένος στην αυλή, ατένιζε το μέλλον του με αισιοδοξία. Ο σωματοφύλακας με τον ζήλο και την αφοσίωση του στον Λουδοβίκο, δεν άργησε να αποσπάσει την συμπάθεια του βασιλιά. Άλλωστε ήταν πρόθυμος να αναλάβει και τις βρώμικες υποθέσεις του μονάρχη, στοιχείο που δεν αναδεικνύει ο Δουμάς, αφού δεν ταίριαζε στον πολεμική ανδρεία και γενναιότητα του πρωταγωνιστή του, ένας χαρακτήρας κυνικός.
 
Σε μερικές από αυτές τις επιχειρήσεις ο Ντ’ Αρτανιάν φυλάκισε τον υπουργό οικονομικών Φουκέ στην Αγγέρη, συνέλαβε τον διαβόητο κόμη Ντε Λοζέν που είχε εξοργίσει τον Λουδοβίκο, αφήνοντας να τον ερωτευτεί μια νεαρή ανιψιά του, ενώ είχε καταστείλει και ένα αγροτικό κίνημα μερικών εξαχρειωμένων χωρικών στο Βιβαραί το 1670, που αποζητούσαν ένα κομμάτι ψωμί παραπάνω. Για αυτήν του την προσφορά ο Λουδοβίκος θα χρήσει τον Ντ΄ Αρτανιάν κόμη, που πλέον διαδίδει ότι προέρχεται από αριστοκρατική καταγωγή. Μάλιστα την περίοδο αυτή βγάζει κι πολλά χρήματα ασχολούμενος με το εμπόριο, που ωστόσο αποτελεί εργασία χαμηλής κοινωνικής υπόληψης.
 
Ο Λουδοβίκος για να αμείψει περαιτέρω τον Ντ΄ Αρτανιάν, του αναθέτει τη στρατιωτική διοίκηση της Λίλλης. Φλαμανδικής Πόλης με κομβική σημασία κατά τον πόλεμο των Γάλλων με τους Ολλανδούς. Ο αρχηγός των σωματοφυλάκων όμως μεθυσμένος από την δόξα, την φήμη, αλλά και την ισχύ που έχει πια αποκτήσει, εκδηλώνει στοιχεία άμετρης αλαζονείας. Η αμετροέπειά του θα φτάσει μέχρι του σημείου να αποπειραθεί να σκοτώσει έναν λοχαγό ονόματι Ντε Μοζιβρό στη Λίλλη, επειδή δεν του απέδωσε τις προβλεπόμενες τιμές, βγάζοντας το καπέλο του, μόλις τον αντίκρισε.
 
Όμως τα επαχθή αυτά στοιχεία του χαρακτήρα του Ντ΄ Αρτανιάν δεν αναιρούν το θάρρος και την ανδρεία του, που ήταν αναμφισβήτητα. Το 1673 όταν οι γαλλικές δυνάμεις εφορμούν κατά του Μάαστριχτ που το υπερασπίζονταν οι Ολλανδοί, ο Γάλλος σωματοφύλακας μάχεται με αυτόθυσία ακάλυπτος και κερδίζει για μια ακόμα φορά την συμπάθεια και την εύνοια του Λουδοβίκου ΙΔ’, ενώ η φήμη και οι ανδραγαθίες του στη Γαλλία, προσλαμβάνουν χαρακτήρα μύθου.
 
Πάραυτα άσχημο τέλος επιφυλάσσει η μοίρα για την συναρπαστική, αλλά και αμφιλεγόμενη συνάμα προσωπικότητα του Ντ΄ Αρτανιάν. Το 1673 οι Ολλανδοί που πολιορκούνται από τους Γάλλους, πραγματοποιούν αντεπίθεση για να αποτρέψουν την κατασκευή ενός φράχτη κατά μήκος του οχυρού τους. Ο Ντ΄ Αρτανιάν ξεκουράζονταν κάπου εκεί κοντά, όταν άκουσε το σάλο από τη μάχη.
 
Πλησιάζοντας βλέπει έναν Αγγλο ευγενή, το δούκα του Μουμάουθ – ο οποίος ήταν νόθο παιδί του βασιλιά Καρόλου Β΄ της Αγγλίας – να πολεμά ακάλυπτος με αυτοθυσία εναντίον των Ολλανδών. Προσεβλήθη έτσι, καθώς δεν άντεχε να αντικρίζει, ο μεγαλύτερος μονομάχος της Γαλλίας, έναν ξένο να μάχεται μόνος τους και αβοήθητος για την τιμή της πατρίδας του. Έσπευσε αμέσως έτσι στο πεδίο της μάχης ακάλυπτος για να βοηθήσει τον Αγγλο Δούκα. Και βεβαίως δεν θα μπορούσε να συμβεί παρά το αναμενόμενο. Τον γάζωσαν τα μουσκέτα των Ολλανδών και άφησε την τελευταία του πνοή, στον ταπεινό φράχτη. 
 
Αλίμονο, δεν είναι η πρώτη φορά που η μοίρα επιφυλάσσει τόσο άδοξο τέλος, για τους πρωταγωνιστές της ιστορίας … Ο Λουδοβίκος μόλις πληροφορήθηκε το αλγεινό άγγελμα του θανάτου του Ντ΄ Αρτανιάν, συγκινήθηκε και αισθάνθηκε αμέσως το ηθικό βάρος αποκατάστασης της οικογένειας, του θρυλικού σωματοφύλακα της Γαλλίας. Όρισε έτσι κονδύλι αξίας 3.628 λιρών στον ετήσιο προϋπολογισμό της Γαλλίας, για τα παιδιά του Ντ΄ Αρτανιάν, στο οποίο περιλαμβάνονταν πέραν των εξόδων διατροφής, διδάκτρων, δασκάλου μουσικής, χορού και ξένων γλωσσών και έξοδα υπηρέτη!!!. Αυτή είναι η πραγματική ιστορία του θρυλικού αρχηγού των Σωματοφυλάκων της Γαλλίας, Ντ΄ Αρτανιάν …
 
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π.
 

Η ΝΙΚΗ καταδικάζει το απαράδεκτο επεισόδιο μέσα στη Βουλή

Το Δημοκρατικό Πατριωτικό Κίνημα ΝΙΚΗ καταδικάζει απερίφραστα το σημερινό περιστατικό τραμπουκισμού το οποίο έλαβε χώρα εντός του ελληνικού κοινοβουλίου. 
 
Κάθε πράξη βίας απάδει προς το κοινοβουλευτικό και δημοκρατικό ήθος της Πατρίδας μας.
 
Καταγγέλουμε όμως και τη ΝΔ γιατί επιχειρεί να τσουβαλιάσει όλους τους πολιτικούς της αντιπάλους και να τους απαξιώσει ισοπεδωτικά βάζοντας τους την ταμπέλα των «ακραίων».
 
Οι Έλληνες πολίτες έχουν κρίση και ξέρουν ποιες είναι οι υπεύθυνες πολιτικές δυνάμεις στον τόπο, ποιες οι ακραίες και ποιοι οι υποκριτές.
 
Με εκτίμηση,
Γραφείο Τύπου της ΝΙΚΗΣ

Όλο και κάτι μας λείπει…

Γράφει ο Αρχιμ. Διονύσιος Λαζαρίδης στην Romfea.gr 
 
Οδεύουμε στην 5η εβδομάδα των νηστειών, κατάκοποι διαβάτες της σαρακοστιανής οδοιπορίας.
 
Αυτή την περίοδο είναι σαν να συμμετέχουμε σε μία πνευματική προσομοίωση. 
Το μονοπάτι τραχύ και δύσβατο. Εμείς περιπλανώμενοι ταξιδιώτες. 
Το πυκνό δάσος των παθών, δυσκολεύει και τον πιο επιδέξιο οδοιπόρο. 
 
Τα πάθη μας υψώνονται σαν θεόρατοι κορμοί, μας κόβουν την ανάσα και μαζί τη θέα της αυτογνωσίας. Οι λογισμοί πονηρίας σαν πλατιά φύλλα, δεν επιτρέπουν το φως της γνώσης του Θεού να εισχωρήσει στην καρδιά μας. 
 
Το δάσος που διασχίζουμε ανήλιαγο και παγωμένο. Περπατάμε εγκλωβισμένοι κάτω από την παγερή σκιά της αγνωσίας. 
 
Προσδοκία μας είναι να βγούμε κάποια στιγμή από αυτό το σκοτεινό δάσος, και να αντικρίσουμε το Αναστάσιμο φως της Θεογνωσίας. 
 
Η Μητέρα Εκκλησία μάς έδωσε ικανά εφόδια για το ταξίδι αυτό. Πήραμε για πυξίδα την εγκράτεια, για σακίδιο τις ακολουθίες, για χάρτη τη θεία εξομολόγηση και για τροφή τη θεία μετάληψη. 
 
Ακόμη όμως παραμένουμε εγκλωβισμένοι στο δάσος των παθών μας. Τι μας λείπει τελικά; Αναζητούμε απεγνωσμένα μέσα σε αυτό το ταξιδιωτικό σακίδιο, κάτι που να μας βγάλει από το πνευματικό μας αδιέξοδο. Τι να είναι αυτό άραγε; 
 
Eίναι το πνευματικό χάρισμα, εκείνο που φέρει κάθε ταξιδιώτης στην ψυχή του. Μόνο με αυτό έχει ελπίδα να βγει κάποτε από το πυκνό δάσος των παθών. 
Είναι η μετάνοια!!! 
 
Η μετάνοια μας χαρίζεται, όταν εμείς πρώτοι τη ζητήσουμε με συντριβή καρδιάς. 
Κανένας αλαζόνας ή εγωιστής δε ζήτησε ποτέ να μετανοήσει. 
Ακόμη και ο πρώην απόστολος Ιούδας προτίμησε τον απαγχονισμό, από το να ζητήσει το έλεος. 
 
Το κλειδί στο ταξίδι μας είναι το έλεος του Θεού. Εάν ο ταξιδιώτης έχει ταπεινό φρόνημα θα ικετέψει γοερά. 
Προς το παρόν, μόνο περιπλανιόμαστε όντες κατάκοποι. Περπατάμε, περπατάμε, περπατάμε χωρίς σκοπό. 
Προφανώς έχουμε χάσει τον πνευματικό μας προσανατολισμό και γυρνάμε γύρω από τον εαυτό μας. Χαμένοι στο εγώ μας και εγκλωβισμένοι στα σκοτεινά πάθη μας. 
 
Το δάσος πλέον έχει αποκτήσει δαιδαλώδη μονοπάτια. Τα πιο πολλά μοιάζουν μεταξύ τους και μας μπερδεύουν. 
Συγχρόνως δε τα πνευματικά φύλλα της οίησης, συνεχίζουν να μας κρατούν στη σκιά της αγνωσίας του Θεού και του εαυτού μας. 
Παρακαλώντας όμως το έλεος του Σπλαχνικού Θεού, έρχεται η λύτρωση και μεταφερόμαστε στη χαρισματική κατάσταση της μετάνοιας. 
 
Οι μετανοημένοι διαβάτες, σαν έμπειροι και ταπεινοί ταξιδιώτες πια, όσο και αν περιπλανηθούμε, έχουμε επίγνωση της διαδρομής.
 
Στο τέλος πάντα βρίσκουμε τρόπο για να βγούμε από το δάσος της αγνωσίας. Μας οδηγεί το πνευματικό μας ένστικτο. 
Η σωτήρια μετάνοια μας μεταφέρει στη γνώση του Θεού. 
Ας ανοίξουμε τις πύλες της, με το μοχλό της μακαρίας ταπείνωσης. 
Ιδού καιρός μετανοίας!!
 

24 Απριλίου 2024

Γεωγραφία και γεωπολιτική κατάσταση του Βυζαντίου τον 11ο αιώνα

Η θέση του Βυζαντίου στον χώρο το «καταδίκασε» σε ρόλο πρωταγωνιστή της παγκόσμιας ιστορίας. Ανεξάρτητα από την αυξομείωση των εδαφών του (ειδικά μετά την οριστική απώλεια της δύσης και του νότου τον 7ο αιώνα), το Βυζάντιο, ως διάδοχος της Ρώμης, βρέθηκε να αγκαλιάζει ακριβώς τον ομφαλό της Παγκόσμιας Νήσου (το όλον της Ευρασίας και της Αφρικής),[1] ξεκινώντας από τη νότια Ιταλία και την Ελλάδα και καταλήγοντας στον Εύξεινο Πόντο, τα αρμενικά υψίπεδα και την Αίγυπτο.[2] 
 
Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*
 
Η περιοχή αυτή, μήτρα του ελληνικού-ελληνιστικού κόσμου, υπήρξε για χιλιετίες σταυροδρόμι εισβολών και μεταναστεύσεων, δραστήριων χερσαίων και θαλάσσιων οδών, ραγδαίας αγροτικής και αστικής ανάπτυξης, πολιτιστικών ανταλλαγών και θρησκευτικών κοσμογονιών. Αναφερόμενος σε αυτήν την διαχρονική ελληνική γεωγραφία, ο Γ. Καραμπελιάς γράφει: «Διότι, αν η γεωγραφία, ούτως ή άλλως, συνιστά σημαντικό ιστορικό παράγοντα, στην περίπτωση του ελληνικού χώρου καθίσταται καθοριστικός –καθώς είναι ανοικτός προς όλα τα σημεία και περιστοιχίζεται από μεγάλους γεωγραφικούς όγκους και πολιτιστικές ενότητες. Σε εποχές ισχύος, διευκολύνει τη δημιουργική αναχώνευση ρευμάτων και επιδράσεων, ακόμη και κατακτήσεων, π.χ. της Ρωμαϊκής – φαινόμενο που θα επαναληφθεί πολλές φορές μέχρι τους μέσους βυζαντινούς χρόνους – ενώ αντίθετα, σε εποχές εξασθένησης, δεν συγχωρεί καμιά ανάπαυλα και δεν επιτρέπει καμία “ανάσα”».[3] 
 
Πέρα από τα δικά του εδάφη, το Βυζάντιο επηρέαζε σημαντικές όμορες περιφέρειες, όπως η Μέση Ανατολή, ο Καύκασος, η παρευξείνιος στέπα και η Ιταλία. Ειδικότερα κατά την περίοδο της μεγάλης ακμής της Μακεδονικής δυναστείας, η βυζαντινή εδαφική επικράτεια αλλά και η έξω αυτής επιρροή και ακτινοβολία επεκτείνονταν σε τεράστια έκταση, γεγονός που έχει χαρακτηριστεί ως μία μορφή «ενοποίησης τους ευρασιατικού χώρου».[4] Αυτοί οι «ευρείς γεωπολιτικοί ορίζοντες»[5] το καθιστούσαν μείζονα πολιτικοοικονομική και πολιτισμική δύναμη, αλλά είχαν ως τίμημα την προσέλκυση του ενδιαφέροντος ανταγωνιστών από όλα τα σημεία του ορίζοντα. 
 
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι την βυζαντινή εποχή δεν υπήρχε η σύγχρονη έννοια του απολύτως ακριβούς συνόρου και της ολοκληρωτικής κρατικής κυριαρχίας εντός αυτού –ή της πλήρους απουσίας αυτής εκτός. Η E. Patlagean τονίζει: «Γενικά τα σύνορα κατά τον Μεσαίωνα δεν έχουν σχέση με την οικεία σε εμάς γραμμική και αναγνωρισμένη χάραξη, ακόμα δε λιγότερο όσον αφορά τον αυτοκρατορικό χώρο… Να προσθέσουμε ότι η ελληνική εκδοχή της αυτοκρατορίας υπερβαίνει τα εδαφικά όρια όπως τα αντιλαμβανόμαστε σήμερα και ορίζει μιαν υπερεπικράτεια εντός της οποίας αναγνωρίζεται ως οργανωτική πολιτική αρχή. Η απονομή τίτλων, η κοπή νομισμάτων και το μηνολόγημα στα επίσημα έγγραφα αποτελούν σημεία αυτής της αναγνώρισης».[6] 
 
Συμπύκνωση και αποκορύφωμα της βυζαντινής γεωγραφίας ήταν η ίδια η Κωνσταντινούπολη. Η Βασιλεύουσα βρισκόταν στο κέντρο θαλασσών (Εύξεινος Πόντος-Προποντίδα-Αιγαίο και Αν. Μεσόγειος) και ηπείρων (Ευρώπη-Ασία), κάτι που είχε ευεργετικές συνέπειες για την ανάπτυξη του εμπορίου, τη μεταφορά ανθρώπων και πληροφοριών, αλλά και την πρόσβαση προς όλες τις αυτοκρατορικές επαρχίες και τα κινδυνεύοντα σύνορα. Η τοποθεσία της ήταν ιδιαίτερα ασφαλής, καθώς βρεχόταν από θάλασσα σε τρεις πλευρές (Κεράτιος κόλπος, Βόσπορος, Προποντίδα), ενώ την ξηρά προστάτευαν τα απόρθητα τείχη του Θεοδοσίου Β’. Ο G. Ostrogorsky συνοψίζει: «Η επιλογή της τοποθεσίας υπήρξε ιδιοφυής. Η νέα πρωτεύουσα, χτισμένη στα σύνορα δύο ηπείρων, λουσμένη ανατολικά από τον Βόσπορο, βόρεια από τον Κεράτιο, νότια από τη θάλασσα του Μαρμαρά και προσιτή από την ξηρά μόνο από μια πλευρά, βρισκόταν σε μοναδική στρατηγική θέση. Επί πλέον μπορούσε να ελέγχει την συγκοινωνία ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ασία, όπως και τον θαλάσσιο διάδρομο από το Αιγαίο προς τη Μαύρη θάλασσα και έτσι γρήγορα έγινε ο πιο σπουδαίος εμπορικός και συγκοινωνιακός κόμβος του κόσμου».[7] Η κατά κυριολεξίαν κοσμοϊστορικής σημασίας επιλογή του Μεγάλου Κωνσταντίνου να θεμελιώσει τη Νέα Ρώμη επί της μεγαρικής αποικίας του Βυζαντίου, εξασφάλισε σε πολύ μεγάλο βαθμό τη μακροβιότητα και ευημερία της ανατολικής αυτοκρατορίας για αιώνες. Η Κωνσταντινούπολη απέκτησε μεγάλη μυθική και συμβολική αίγλη, όχι μόνο για τους Βυζαντινούς, αλλά για όλους τους λαούς του τότε γνωστού κόσμου. Ήταν το κέντρο και η κορυφή του κόσμου, μία εντυπωσιακή χωρική αποτύπωση του προαναφερθέντος ιεραρχικού σχήματος της βυζαντινής ιδεολογίας.[8] Σημαντική παράπλευρη απώλεια αυτής της οπτικής ήταν οι επαρχίες: η εξιδανίκευση και ο συγκεντρωτισμός της Κωνσταντινούπολης μπορούσε να οδηγήσει σε αποξένωση κέντρου-περιφέρειας, με ολέθρια αποτελέσματα για όλους.[9] 
 
Ο J. Koder ορίζει τρεις βασικές περιοχές ενδιαφέροντος του Βυζαντίου, ιδίως μετά τις πρώιμες απώλειες: τη θάλασσα, τη Μικρά Ασία και τα Βαλκάνια. Κάθε περιοχή έχει έναν πυρήνα, ιδιαίτερα σημαντικό για τον έλεγχο των υπολοίπων και τη σύνδεσἠ της με το κέντρο. Θαλάσσιος πυρήνας του Βυζαντίου ήταν τα Στενά (Βόσπορος, Προποντίδα, Ελλήσποντος) και το Αιγαίο, πυρήνας της Μικράς Ασίας οι ακτές της, και δη οι δυτικές και βορειοδυτικές, και των Βαλκανίων η Θράκη και η κυρίως Ελλάδα. Αυτή η διάκριση μεταξύ πυρήνων, κεντρικών περιοχών και περιφερειών υποδεικνύει κατά πόσον ήταν κρίσιμη η κατοχή, απώλεια και ανάκτησή τους.[10] 
 
Το Βυζάντιο ήταν μία κατεξοχήν ναυτική αυτοκρατορία.[11] Η εμπορική και εκχρηματισμένη οικονομία βασιζόταν στο θαλάσσιο διαμετακομιστικό εμπόριο μεγάλων αποστάσεων, ενώ η ναυτική συγκοινωνία εξασφάλιζε την διοικητική συνοχή και την μεταφορά στρατευμάτων ανάμεσα στις επαρχίες. Η ίδια η Κωνσταντινούπολη εξασφάλιζε τον εφοδιασμό της σε σιτηρά από θαλάσσης.[12] Οι Βυζαντινοί ήταν στραμένοι στη θάλασσα πολύ περισσότερο από ότι π.χ. οι Οθωμανοί,[13] των οποίων η αυτοκρατορία είχε πανομοιότυπες γεωπολιτικές συνισταμένες.[14] Για αυτό και η παραμέληση του ναυτικού μετά τον 11ο αιώνα και η εμφάνιση ναυτικών ανταγωνιστών όπως οι Άραβες ή αργότερα οι Ιταλοί υπήρξαν πρώτου μεγέθους καταστροφές για την αυτοκρατορία.[15] Οι βυζαντινές επαρχίες αποτελούσαν «ρηχές» περιφέρειες πάνω στη μεσογειακή άκρη της Ευρασίας, περιστοιχιζόμενες από γιγάντιους ηπειρωτικούς όγκους: αληθινή ενδοχώρα και μέσο άμυνας ήταν η θάλασσα.[16] 
 
Με εξαίρεση το εφήμερο ιουστινιάνειο renovatio, το Βυζάντιο δεν βίωσε ποτέ την ασφάλεια μίας ρωμαϊκής λίμνης στη Μεσόγειο (mare nostrum): η κατάστασή του θύμιζε περισσότερο το «ὥσπερ περὶ τέλμα μέρμηκας ἤ βατράχους περὶ τὴν θάλασσαν οἰκοῦντας», το οποίο είπε ο Σωκράτης για τους Έλληνες.[17] Αντίθετα, τον ρόλο της εσωτερικής θάλασσας (mare internum) κάλυπτε το Αιγαίο πέλαγος. Ο ευρύτερος χώρος του Αιγαίου πελάγους, με τα νησιά, την Ελλάδα, τις θρακομακεδονικές ακτές και τη δυτική Μικρά Ασία, μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί μία ενιαία γεωπολιτική ενότητα, στην οποία έχει δοθεί το όνομα Αιγηίδα.[18] Αντίστοιχα μεγάλη σημασία έδιναν οι Βυζαντινοί στον έλεγχο του Εύξεινου Πόντου. Οι θαλάσσιες οδοί του οδηγούσαν προς τη σημαντική αυτοκρατορική βάση της Χερσώνος, στη σημερινή Κριμαία, η οποία και αποτελούσε πύλη προς την ευρασιατική στέπα. Η επιτήρηση της κατάστασης στη «σκυθική ερημία» ήταν σημαντική για την ασφάλεια του Βυζαντίου, ενώ δημιουργούσε ευκαιρίες εμπορίου (η Τραπεζούντα ήταν «πύλη» του Δρόμου του Μεταξιού από την κεντρική Ασία) και διάδοσης του χριστιανισμού (σε Αβασγούς, Ρώσους κλπ.).[19]
 
Η Κύπρος τέλος, αποτελούσε σημαντική εμπορική και ναυτική βάση, προκεχωρημένο φυλάκιο και απαραίτητο στήριγμα για την προβολής ισχύος στη Μέση Ανατολή, αλλά και την άμυνα της Μικράς Ασίας.[20] Επισημαίνει ο Α. Δικηγορόπουλος: «Λόγω της γεωγραφικής της θέσεως η Κύπρος προσέφερε εύκολη και σύντομη πρόσβαση προς τις ακτές της Μικράς Ασίας στα βόρεια και προς της Συρίας, της Παλαιστίνης και της Αιγύπτου στα ανατολικά και νότια, ώστε η κατοχή της από οποιαδήποτε δύναμη αποτελούσε μεγάλο πλεονέκτημα».[21] 
 
Η Μικρά Ασία έχει εξυψωθεί, και όχι άδικα, στον κορμό της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, αληθή χερσαία ενδοχώρα της Κωνσταντινούπολης, και σημαντικότερη περιφέρεια από άποψη οικονομική, εκκλησιαστική, δημογραφική και στρατολογική. Mετά την απώλεια της Αιγύπτου στους Άραβες τον 7ο αιώνα, η Μικρά Ασία ήταν πράγματι η πλουσιότερη και πολυπληθέστερη επαρχία του κράτους, με ανεκτίμητη συμβολή στην άμυνα αλλά και τον πολιτισμό: «αν η Κωνσταντινούπολη ήταν η καρδιά της αυτοκρατορίας, η Μικρά Ασία ήταν οι πνεύμονες της».[22] Κατά κανόνα η βυζαντινή Μικρά Ασία διαιρείται από τους ερευνητές σε δύο μέρη. Τα δυτικά της χερσονήσου και οι ακτές, από τη μία πλευρά, διακρίνονταν για τον αστικό τους χαρακτήρα, μία οικονομία βασισμένη στη ναυτιλία και το εμπόριο, και ελληνορθόδοξα εθνοπολιτισμικά χαρακτηριστικά. Το εσωτερικό της κεντρικής και ανατολικής Μικράς Ασίας, από την άλλη, χαρακτηριζόμενο από βουνά, οροπέδια και τραχύτερο κλίμα, είχε περισσότερο αγροτικό χαρακτήρα, ενώ ήταν πιο ετερογενές εθνολογικά και θρησκευτικά. Η οροσειρά του Ταύρου προσέφερε ένα φυσικό σύνορο προς την ισλαμική Ανατολή.[23] Η μεγάλη αντεπίθεση του 10-11ου αιώνα έφερε τα αυτοκρατορικά σύνορα ακόμη ανατολικότερα, στη Συρία, την Αρμενία και τη Μεσοποταμία, εις βάρος αραβικών, αρμενικών και γεωργιανών ηγεμονιών.[24] 
 
Η Μικρά Ασία είχε ένα ευρύ οδικό δίκτυο, κληρονομιά της ρωμαϊκής εποχής. Οι βασικότερες οδοί κινούντο από τα βορειοδυτικά προς τα ανατολικά (Νίκαια – Δορύλαιο – Άγκυρα – Σεβάστεια – Αρμενία, Νικομήδεια – Αμάσεια – Νεοκαισάρεια – βόρεια Αρμενία, Νικομήδεια/Νίκαια – Άγκυρα – Καισάρεια – Αραβισσός – Μελιτηνή – νότια Αρμενία) ή τα νοτιοανατολικά (Νίκαια – Φιλομήλιο – Δορύλαιο – Ικόνιο – Αντιόχεια, Νίκαια – Άγκυρα – Ταρσός – Συρία, Λαοδίκεια – Αμόριο – Ικόνιο – Ταρσός) και είχαν σαφή στρατιωτική σημασία.[25] Η Μικρά Ασία ήταν η ανατολική-ασιατική πτέρυγα του Βυζαντίου, η πύλη προς την Μέση Ανατολή, όπου βρίσκονταν οι απωλεσθείσες τον 7ο αιώνα επαρχίες, και από όπου προέρχονταν και οι μεγαλύτερες στρατιωτικές απειλές (Πέρσες, Άραβες, Τούρκοι).[26] Ενδιαφέρουσα στην περίπτωση της Μικράς Ασίας είναι η απουσία ασφαλών φυσικών (και άρα αμυντικών) ορίων ένθεν κακείθεν του Ταύρου: έτσι αφ’ ενός η βυζαντινή επέκταση ανατολικότερα ήταν επισφαλής, ενώ τυχόν υποχώρηση δυτικότερα άφηνε όλο το εσωτερικό και τις ακτές ευάλωτα. Αυτό φάνηκε ιδιαίτερα μετά την ήττα στο Μαντζικέρτ (1071), οπότε οι Σελτζούκοι Τούρκοι ξεχύθηκαν στα ενδότερα της χερσονήσου. όπως γράφει ο W. Treadgold: «Η πορεία της τουρκικής εισβολής επιβεβαίωσε δυστυχώς την κρίση του Ρωμανού πως τα σύνορα ήταν περισσότερο υπερασπίσιμα από το εσωτερικό», [27] 
 
Από την άλλη πλευρά του Βοσπόρου, η χερσόνησος του Αίμου (Βαλκάνια) ήταν λιγότερο ανεπτυγμένη και πυκνοκατοικημένη, όμως αποτελούσε την πολύ σημαντική από αμυντική και γεωπολιτική άποψη δυτική πτέρυγα της Κωνσταντινούπολης. Η Θεσσαλονίκη ήταν σαφώς η δεύτερη σημαντικότερη πόλη της αυτοκρατορίας, ως ακμάζον εμπορικό λιμάνι και διοικητικό-στρατιωτικό κέντρο. Ο κεντρικός χώρος της Αιγηίδας καλυπτόταν από τη Μακεδονία και τη Θράκη, τη χερσαία γέφυρα που οδηγούσε προς την κεντρική Ευρώπη και την Αδριατική θάλασσα. Η χερσόνησος του Αίμου έχει γεωγραφία η οποία παρουσίαζε προκλήσεις για τη βυζαντινή εξουσία: στα ανατολικά απλώνονται οι πεδιάδες της Θράκης και της Μοισίας, οι οποίες άφηναν την Κωνσταντινούπολη ανοικτή σε επίθεση. Αντίθετα, πυκνές οροσειρές διακοπτόμενες από επισφαλείς κλεισούρες επικρατούν στα δυτικά, δυσχεραίνοντας την μετακίνηση στρατευμάτων και τον συγκεντρωτικό έλεγχο.[28] Από την αρχαία Ρώμη, το Βυζάντιο κληρονόμησε το σύνορο του Δούναβη, το οποίο όμως κατέρρευσε με τις σλαβικές εισβολές-μεταναστεύσεις από τον 6-7ο αιώνα και ύστερα. Ειδικά η έλευση των Βουλγάρων δημιούργησε στα βόρεια σύνορα του Βυζαντίου μία μεγάλη και εξαιρετικά απειλητική δύναμη, η οποία παρά τον εκχριστιανισμό της και τις βαθύτατες βυζαντινές πολιτισμικές επιρροές, ποτέ δεν έπαυσε να στοχεύει απευθείας στον θρόνο της Κωνσταντινούπολης. 
 
Το Βυζάντιο έπρεπε διαρκώς να υπερασπίζεται τα σύνορα της Θράκης, πρόθυρα της Βασιλεύουσας, αλλά και να εμποδίζει την βουλγαρική κάθοδο στον ελλαδικό χώρο. Ο μεγάλος πόλεμος του Βασιλείου Β’ εναντίον των Βουλγάρων οδήγησε στην κατάλυση του κράτους τους και την παλινόρθωση της αυτοκρατορικής εξουσίας στο Δούναβη.[29] Δυτικότερα, το βυζαντινό ναυτικό κρατούσε τις δαλματικές ακτές, ενώ οι σερβικές φυλές βρίσκονταν σε καθεστώς υποτέλειας.[30] Η Ήπειρος και τα Επτάνησα αποτελούσαν βασικές διόδους της αυτοκρατορίας προς την δύση – βρίσκοταν άλλωστε ακριβώς στην διαχωριστική γραμμή που το 395 χώρισε την ελληνική Ανατολή από την λατινική Δύση. Μετά την απώλεια της Κάτω Ιταλίας τον 11ο αιώνα, θα γίνονταν πρώτες γραμμές άμυνας.[31] Η χερσόνησος του Αίμου είχε τρεις βασικούς οδικούς άξονες: την Εγνατία οδό (η οποία ξεκινούσε από την Κωνσταντινούπολη, ακολουθούσε τα θρακικά και μακεδονικά παράλια ως τη Θεσσαλονίκη, «ανερχόταν» στην Αχρίδα και από εκεί διακλαδιζόταν σε Αυλώνα και Δυρράχιο), τη βασιλική οδό, εξαιρετικής στρατιωτικής σημασίας (από τα νοτιοανατολικά προς τα βορειοδυτικά, Κωνσταντινούπολη – Αδριανούπολη – Φιλιππούπολη – Σερδική – Ναΐσσός – Μοράβας) και τον «κάθετο» άξονα Θεσσαλονίκης – Αξιού – Μοράβα προς βορράν.[32] 
 
Δύο ακόμη χώροι εκτός άμεσης βυζαντινής κυριαρχίας πρέπει να εξεταστούν, διότι επηρέαζαν άμεσα την βυζαντινή ασφάλεια. Πρώτον, η Ιταλία είχε πάντοτε πολύ μεγάλη ιδεολογική σημασία για την αυτοκρατορία, καθώς εκεί βρισκόταν η πρεσβυτέρα Ρώμη, ιστορική caput mundi και καθέδρα της Δυτικής Εκκλησίας.[33] Η βυζαντινή παλινόρθωση στην Ιταλία, με τις αιματηρές και δαπανηρές εκστρατείες του Ιουστινιανού, υπήρξε εύθραυστη και προσωρινή,[34] καθώς η κάθοδος των Λογγοβάρδων και ύστερα των Φράγκων και των Γερμανών περιόρισε τα αυτοκρατορικά εδάφη στο νότο.[35] Η σταδιακή ψύχρανση των σχέσεων της Κωνσταντινούπολης με την Παποσύνη, από την Εικονομαχία και το «Φωτιανό» Σχίσμα μέχρι το Μεγάλο Σχίσμα του 1054, οδήγησε την Ρώμη στην αναζήτηση νέων προστατών στο πρόσωπο των Καρολιδών και των Οθωνιδών.[36] Η χειραφέτηση του δυτικού μισού του μετακωνσταντίνειου κόσμου από το Βυζάντιο, με αποκορύφωμα την οικειοποίηση των ρωμαϊκών διασήμων, υπήρξε μία πρώτου μεγέθους εξέλιξη της παγκόσμιας ιστορίας για τη διαμόρφωση της «Δύσης» και της «Ευρώπης», ενώ σηματοδότησε την συγκρότηση ενός πολιτισμικού χώρου με ενδεχομένως εχθρικές διαθέσεις προς το Βυζάντιο.[37] Πεδίο σύγκρουσης με τις φραγκογερμανικές αυτοκρατορίες, λογγοβαρδικές ηγεμονίες και Άραβες πειρατές, η Σικελία και η Κάτω Ιταλία υπήρξαν στο περιθώριο του βυζαντινού χάρτη αλλά όχι απαραίτητα των βυζαντινών προτεραιοτήτων, με μεγάλες εκστρατείες ανάσχεσης των απειλών να διεξάγονται μέχρι το πρώτο μισό του 11ου αιώνα. Υπήρξε ταυτόχρονα ένας μεγάλης σημασίας μεικτός διαπολιτισμικός χώρος θρησκευτικής και γλωσσικής όσμωσης του λατινικού και του ελληνικού κόσμου.[38] Η σταδιακή αλλά σταθερή εκπαραθύρωση των Βυζαντινών από την περιοχή, όπως θα φανεί στη συνέχεια, οδήγησε στην κατάρρευση ενός προγεφυρώματος ασφαλείας που εξέθεσε σε επικίνδυνες επιθέσεις το δυτικό πλευρό της αυτοκρατορίας. Η εξέλιξη αυτή «άνοιξε», ακόμη, το θέμα ελέγχου της Αδριατικής, περιπλέκοντας ακόμη περισσότερο την ασφάλεια του δυτικού συνόρου. Η ιδιαίτερη αστική ανάπτυξη που γνώρισε η Ιταλία μετά τον 11ο αιώνα, μεταφραζόμενη σε εμπορική και ναυτιλιακή έκρηξη, θα άλλαζε άρδην την οικονομική και πολιτική ισορροπία στη Μεσόγειο, εν τέλει εις βάρος της Κωνσταντινούπολης.[39] 
 
Βορειοανατολικά του Δούναβη και του Εύξεινου Πόντου απλώνεται το δυτικό άκρο της μεγάλης ευρασιατικής στέπας (σημερινή Ρουμανία-Ουκρανία). Αρχαίος άξονας εισβολών και μεταναστεύσεων, η στέπα έφερνε διαδοχικές φυλές στο κατώφλι του Βυζαντίου. Οι φυλές αυτές διακρίνονταν για την ευκινησία, την σκληραγώγησή και τις πολεμικές τακτικές τους, οι οποίες τις καθιστούσαν φόβητρο για δυνάμεις πολύ μεγαλύτερες. Όλες οι μεγάλες εγκατεστημένες (αστικές-αγροτικές) αυτοκρατορίες υπέκυψαν κάποια στιγμή στους νομάδες της στέπας: Κίνα, Ινδία, Περσία, Αίγυπτος, αλλά και το ίδιο το Βυζάντιο το 1453. Το αεικίνητο της φύσης τους, ο πολιτικός κατακερματισμός τους και μία οικονομία βασισμένη στην λαφυραγώγηση δημιουργούσαν πολύ μεγάλα προβλήματα στην προσπάθεια της βυζαντινής διπλωματίας να τις χαλιναγωγήσει. Και εδώ οι ιεραποστολές θα είχαν πρωτεύοντα ρόλο στην αυτοκρατορική πολιτική. Μόλις το σύνορο του Δούναβη παραβιαζόταν, οι παρευξείνιες και θρακικές πεδιάδες προσέφεραν δρόμο ελεύθερο προς την ίδια την Βασιλεύουσα, ενώ όλη η χερσόνησος του Αίμου ήταν ευάλωτη σε εξαιρετικά καταστροφικές επιδρομές.[40] 
 
*διεθνολόγος, κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου Βυζαντινής Ιστορίας 
 
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 
 
[1] Kaplan, R. D., Η Εκδίκηση της Γεωγραφίας, Μελάνι, Αθήνα 2017, σελ. 165-167, 212∙ Parker, J., Γεωπολιτική: Παρελθόν και Μέλλον, Ροές, Αθήνα 2002, σελ. 241, 378. Για τον όρο Παγκόσμια ή Πλανητική νήσος, βλ. Mackinder, H. J., Δημοκρατικά Ιδεώδη και Πραγματικότητα και άλλες τρεις εισηγήσεις, Παπαζήσης, Αθήνα 2006, σελ. 203-208. 
[2] Καραγιαννόπουλος, Ι., Το Βυζαντινό Κράτος, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2001, σελ. 52-54. 
[3] Καραμπελιάς, Γ., 1204-1922: Η Διαμόρφωση του Νεώτερου Ελληνισμού, τ. 1, 1204: Η Γένεση, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 2011, σελ. 139-140. 
[4] Οικονομίδης, Ν., “Η ενοποίηση του Ευρασιατικού χώρου 945-1071”, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, επετειακή έκδοση 2021, τ. 19, σελ. 102 κ.εξ.∙ Χονδρίδου, Σ., “Οι απαρχές της ενοποίησης του ευρασιατικού χώρου”, Ιστορία των Ελλήνων, ΔΟΜΗ, Αθήνα 2005, τ. 7, σελ. 308 κ.εξ. 
[5] Παπασωτηρίου, Χ., Βυζαντινή Υψηλή Στρατηγική, 6ος-11ος αιώνας, Ποιότητα, Αθήνα 2011, σελ. 59. 
[6] Patlagean, E., Ο Ελληνικός Μεσαίωνας, Πατάκης, Αθήνα 2015, σελ. 89, 91∙ Stephenson, P., Byzantium’s Balkan Frontier: A Political Study of the Northern Balkans, 900-1204, Cambridge University Press 2004, σελ. 4-5. 
[7] Georg Ostrogorsky, Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους, Ιστορικές Εκδόσεις Στέφανος Βασιλόπουλος, Αθήνα 1978, τ. Α’, σελ. 104. 
[8] Dagron, G., Η Γέννηση μιας Πρωτεύουσας: Η Κωνσταντινούπολη και οι θεσμοί της από το 330 ως το 451, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2000, σελ. 15-53∙ Γλύκατζη-Αρβελέρ, Ε., Γιατί το Βυζάντιο, Μεταίχμιο, Αθήνα 2012, σελ. 81-84, 153∙ Καραγιαννόπουλος, Το Βυζαντινό Κράτος, σελ. 68-70∙ Treadgold, W., A History of the Byzantine state and society, Stanford University Press, 1997, σελ. 39-42∙ Καργάκος, Σ. Ι., Η Αυτοκρατορία της Κωνσταντινουπόλεως, Ι. Σιδέρης, Αθήνα 2015, τ. Α’, σελ. 81-94∙ Patlagean, E., Ο Ελληνικός Μεσαίωνας, Πατάκης, Αθήνα 2015, σελ. 97. 
[9] Koder, J., Το Βυζάντιο ως χώρος: Εισαγωγή στην ιστορική γεωγραφία της Ανατολικής Μεσογείου στη Βυζαντινή Εποχή, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2005, σελ. 23∙ Magdalino, P, “Constantinople and the outside world”, Strangers to Themselves: The Byzantine Outsider (επ. Smythe, D. C.), Ashgate, Άλντερσοτ 2000, σελ. 149-162. 
[10] Koder, Το Βυζάντιο ως Χώρος, σελ. 19-20, 23. 
[11] Pounds, N. J. G., An Historical Geography of Europe 450 BC – AD 1330, Cambridge University Press, 1973, σελ. 181. 
[12] Γλύκατζη-Αρβελέρ, Γιατί το Βυζάντιο, σελ. 131-134∙ Magdalino, P., “The Grain Supply of Constantinople: ninth-twelfth centuries”, Constantinople and its Hinterland, Papers from the Twenty-seventh Spring Symposium of Byzantine Studies, Oxford, April 1993 (επ. Mango, C., Dagron, G.), Society for the Promotion of Byzantine Studies, 3, Variorum 1995 (Routledge 2016), σελ. 35-37∙ Λαΐου, Α. Ε., “Byzantine traders and seafarers”, The Greeks and the Sea (επ. Βρυώνης, Σ.), Aristide D. Caratzas, New Rochelle, NY, 1993, σελ. 79-96∙ Browning, R., “The City and the Sea”, The Greeks and the Sea, σελ. 97-112∙ Guillou, A., Ο Βυζαντινός πολιτισμός, Πεδίο, Αθήνα 2017, τ. Α’, σελ. 109. 
[13] Koder, Το Βυζάντιο ως Χώρος, σελ. 22. 
[14] Κιτσίκης, Δ., Ιστορία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας 1280-1924, Πολιτική και Ιστορία 29, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, Αθήνα 1988, σελ. 29, 36, 39, 47-49∙ Πρεβελάκης, Γ. Σ., Ποιοί είμαστε; Γεωπολιτική της Ελληνικής ταυτότητας, Economia publishing, Αθήνα 2016, σελ. 47-50, 68-69. 
[15] Γλύκατζη-Αρβελέρ, “Το Βυζάντιο και οι Γείτονές του”, Ευρωπαϊκή Aκριτική Παράδοση: από τον Μεγαλέξαντρο στον Διγενή Ακρίτα, Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Aκαδημίας Aθηνών, Αθήνα 2004, σελ. 18∙ Γλύκατζη-Αρβελέρ, Γιατί το Βυζάντιο, σελ. 134-136∙ Καραγιαννόπουλος, Το Βυζαντινό κράτος, σελ. 359-368. 
[16] Guillou, Ο Βυζαντινός πολιτισμός, τ. Α’, σελ. 19. 
[17] Πλάτων, Φαίδων, 109b. 
[18] Koder, Το Βυζάντιο ως Χώρος, σελ. 36-37. 
[19] Παπασωτηρίου, Βυζαντινή Υψηλή Στρατηγική, σελ. 63-66∙ Γλύκατζη-Αρβελέρ, “Το Βυζάντιο και οι Γείτονές του”, σελ. 19∙ Γλύκατζη-Αρβελέρ, Γιατί το Βυζάντιο, σελ. 207-226∙ Guillou, Ο Βυζαντινός πολιτισμός, τ. Α’, σελ. 70. 
[20] Koder, Το Βυζάντιο ως Χώρος, σελ. 47∙ Guillou, Ο Βυζαντινός πολιτισμός, τ. Α’, σελ. 102-103. 
[21] Δικηγορόπουλος, Α., “Η Κύπρος από το 642 ως το 965”, ΙΕΕ, τ. 20, σελ. 176. 
[22] «Θυμούμαι τον αείμνηστο δάσκαλο μας Διονύσιο Ζακυθηνό που υποστήριζε πως αν η Κωνσταντινούπολη ήταν η καρδιά της αυτοκρατορίας, η Μικρά Ασία ήταν οι πνεύμονες της» Βρυώνης, Σ. – Οικονομίδης, Ν., “Πρόλογος”, Η Βυζαντινή Μικρά Ασία (6ος-12ος αι.), (επ. Λαμπάκης, Σ.), Κέντρο για τη Μελέτη του Ελληνισμού «Σπύρος Βασίλειος Βρυώνης», Αρχαίος, Μεσαιωνικός, Νέος Ελληνισμός 27 / Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών, Διεθνή Συμπόσια 6, Αθήνα 1998, σελ. 7. Γλύκατζη-Αρβελέρ, Γιατί το Βυζάντιο, σελ. 87-92∙ Guillou, Ο Βυζαντινός πολιτισμός, τ. Α’, σελ. 70∙ Oxford Dictionary of Byzantium (επ. Kazhdan, A. P.), Oxford University Press, 1991, τ. Α’, σελ. 205 (Foss, C.F. W.) ∙ Βρυώνης, Σ., The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Process of Islamization from the Eleventh through the Fifteenth Century, University of California Press, 1971σελ. 1-68∙ Haldon, J., Byzantium at War AD 600-1453, Essential Histories 33, Routledge 2003, σελ. 8-9∙ Haldon, J., The Byzantine Wars, The History Press, Gloucestershire 2009, σελ. 15-18. 
[23] Γλύκατζη-Αρβελέρ, Γιατί το Βυζάντιο, σελ. 85-87∙ Koder, Το Βυζάντιο ως Χώρος, σελ. 41-43∙ Guillou, Ο Βυζαντινός πολιτισμός, τ. Α’, σελ. 71, 80-87∙ Βρυώνης, The Decline of Medieval Hellenism, σελ. 11-24. 
[24] Καραγιαννόπουλος, Το Βυζαντινό Κράτος, σελ. 158-169∙ Treadgold, History, σελ. 495-497, 499-502, 504, 507, 511, 520-523, 528-530∙ Shepard, J., “Equilibrium to expansion (886-1025)”, The Cambridge History of the Byzantine Empire, σελ. 518-522, 530∙ Greenwood, T. W., Armenian neighbours (600-1045), Ο.π., σελ. 354-363. 
[25] Koder, Το Βυζάντιο ως Χώρος, σελ. 99-101∙ Guillou, Ο Βυζαντινός πολιτισμός, τ. Α’, σελ. 86∙ Βρυώνης, The Decline of Medieval Hellenism, σελ. 30-31∙ Haldon, J., The Palgrave Atlas of Byzantine History, Palgrave Macmillan, 2005, σελ. 13∙ Haldon, Warfare, State and Society, σελ. 56-60∙ Patlagean, Ο Ελληνικός Μεσαίωνας, σελ. 93. 
[26] Παπασωτηρίου, Βυζαντινή Υψηλή Στρατηγική, σελ. 59-60. 
[27] Treadgold, History, σελ. 606. 
[28] Γλύκατζη-Αρβελέρ, Γιατί το Βυζάντιο, σελ. 103-110∙ Guillou, Ο Βυζαντινός πολιτισμός, τ. Α’, σελ. 55-70∙ Παπασωτηρίου, Βυζαντινή Υψηλή Στρατηγική, σελ. 66-68∙ Haldon, Byzantium at War, σελ. 9-22∙ Haldon, The Byzantine Wars, σελ. 12-15∙ Νυσταζοπούλου-Πελεκίδου, Μ., Γεωπολιτική και Πολιτισμός στα Μεσαιωνικά Βαλκάνια: Το Βυζαντινό Πρότυπο, Λειμών, Αθήνα 2021, σελ. 14-17. 
[29] Stephenson, Byzantium’s Balkan Frontier, σελ. 18-25, 47-79∙ Treadgold, History, σελ. 514, 517, 522-528∙ Shepard, J., “Equilibrium to expansion (886-1025)”, The Cambridge History of the Byzantine Empire, σελ. 526-529. 
[30] Stephenson, P., Byzantium’s Balkan Frontier, σελ. 26-29. 
[31] Guillou, Ο Βυζαντινός πολιτισμός, τ. Α’, σελ. 58-59∙ Γλύκατζη-Αρβελέρ, “Η Ήπειρος, ακραίος αμυντικός χώρος του Βυζαντίου”, σελ. 213-223∙ Ζάχου, Β., Η Γεωπολιτική σημασία του χώρου της Αδριατικής και του Ιονίου (11ος-12ος αιώνας): Διπλωματική τεκμηρίωση, εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα 2016, σελ. 97-102. 
[32] Koder, Το Βυζάντιο ως Χώρος, σελ. 96-99∙ Guillou, Ο Βυζαντινός πολιτισμός, τ. Α’, σελ. 56∙ Haldon, J., The Palgrave Atlas of Byzantine History, Palgrave Macmillan, 2005, σελ. 13∙ Haldon, J., Warfare, State and Society in the Byzantine World 565-1204, Routledge 1999, σελ. 54-56, Patlagean, Ο Ελληνικός Μεσαίωνας, σελ. 94∙ Νυσταζοπούλου-Πελεκίδου, Γεωπολιτική και Πολιτισμός, σελ. 26-32 
[33] Παπασωτηρίου, Βυζαντινή Υψηλή Στρατηγική, σελ. 68∙ Γλύκατζη-Αρβελέρ, Γιατί το Βυζάντιο, σελ. 38-40∙ Λουγγής, Τ., Η Βυζαντινή Κυριαρχία στην Ιταλία από το θάνατο του Μ. Θεοδοσίου ως την Άλωση του Μπάρι 395-1071 μ.Χ., Βιβλιοπωλείο της Εστίας, Αθήνα 1989, σελ. 37-40. 
[34] Λουγγής, Η Βυζαντινή Κυριαρχία στην Ιταλία, σελ. 92-110∙ Καραγιαννόπουλος, Το Βυζαντινό Κράτος, σελ. 106-107∙ Treadgold, History, σελ. 187-192, 198-200, 202-205, 207-208∙ Moorhead, J., “Western Approaches (500-600)”, The Cambridge History of the Byzantine Empire, σελ. 203-209. 
[35] Moorhead, J., “Western Approaches (500-600)”, The Cambridge History of the Byzantine Empire, σελ. 216-218∙ McCormick, M., “Western Approaches (700-900)”, ο.π., σελ. 409-418∙ Brown, T. S., “Byzantine Italy (680-876)”, ο.π., σελ. 433-443, 449-453∙ Shepard, J., “Western approaches (900-1025)”, ο.π., σελ. 544-549. 
[36] Λουγγής, Η Βυζαντινή Κυριαρχία στην Ιταλία, σελ. 111-224∙ Whalen, The Medieval Papacy, σελ. 55-56, 60-72, 78-80, 83-85, 92-93∙ Runciman, The Eastern Schism, σελ. 28-54∙ Hussey, J. M., The Orthodox Church in the Byzantine Empire, Oxford History of the Christian Church, Oxford University Press, 2010, σελ. 73-86, 132-136. 
[37] Γλύκατζη-Αρβελέρ, Γιατί το Βυζάντιο, σελ. 38-40∙ Γλύκατζη-Αρβελέρ, Ε., Η πολιτική ιδεολογία της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, Ψυχογιός, Αθήνα 2007, σελ. 49-63∙ Λεοντσίνη, Μ., “Το Βυζάντιο απέναντι στην Ευρώπη και το αυθυπόστατο της Δύσης (7ος – 8ος αιώνας)”, Το Βυζάντιο και οι απαρχές της Ευρώπης, Επιστήμης Κοινωνία, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα 2004, σελ. 75-97∙ Βλυσίδου, Β. Ν., “ Προσέγγιση ή εχθρότητα με τη Δύση; Βυζάντιο και Ευρώπη τον 9ο και 10ο αιώνα”, ο.π., σελ. 99-117∙ Γιανναράς, Χ., Η Ευρώπη γεννήθηκε από το Σχίσμα, Ίκαρος, Αθήνα 2015, σελ. 49-80∙ Κακλαμάνης, Γ., Το «Ανατολικόν Ζήτημα» σήμερα, εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 1998, σελ. 47, 59, 66-68, 76-77. 
[38] Γλύκατζη-Αρβελέρ, Γιατί το Βυζάντιο, σελ. 197, 203∙ Guillou, Ο Βυζαντινός πολιτισμός, τ. Α’, σελ. 41-48∙ Γιαννακόπουλος, Βυζάντιο και Δύση, σελ. 27-56. 
[39] Γλύκατζη-Αρβελέρ, Γιατί το Βυζάντιο, σελ. 140-44. 
[40] Παπασωτηρίου, Βυζαντινή Υψηλή Στρατηγική, σελ. 63-66, Γλύκατζη-Αρβελέρ, Γιατί το Βυζάντιο, σελ. 207-226.
 
 
(Εκτός της πρώτης εικόνας οι υπόλοιπες εικόνες από το διαδίκτυο) 

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.